„ყველას აქვს უფლება, პატივი სცენ მის პირად და ოჯახურ ცხოვრებას, მის საცხოვრებელსა და მიმოწერას

პირველი სასამართლო გადაწყვეტილება, რომელიც პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას უკავშირდება, 1881 წლის მიჩიგანის უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება იყო. სასამართლომ ზიანის ანაზღაურება დააკისრა პირს, რომელიც ქალის მშობიარობას მისი თანხმობის გარეშე აკვირდებოდა. სასამართლოს განმარტებით, ქალს ლეგიტიმური უფლება ჰქონდა, საკუთარ სახლში პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის გარანტიები ჰქონოდა.

“მარტო დარჩენის უფლება” მოგვიანებით ერთ-ერთ სასამართლო გადაწყვეტილებაში მოსამართლე თომას ქულიმაც ახსენა, ხოლო საბოლოოდ ამ ცნების განვითარება სემუელ უორენისა და ლუის ბრანდეისის მიერ ჰარვარდის უნივერსიტეტის სამართლის ჟურნალში 1890 წელს გამოქვეყნებულ სტატიას უკავშირდება. სტატიის საფუძველი კი ბატონი უორენის ქალიშვილის ქორწილის შესახებ ბოსტონის პრესაში გამოქვეყნებული უამრავი ჭორი გახდა, რამაც ისე გააბრაზა მამა უორენი, რომ ის მის მეგობარ ლუის ბრანდეისს დაუკავშირდა. მათმა ერთობლივმა სტატიამ კი პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის სამართლებრივ განვითარებაზე ყველაზე დიდი გავლენა მოახდინა. სტატიაში ხაზგასმით აღინიშნა, რომ, თუ ადრე თავისუფლების შეზღუდვა მხოლოდ ფიზიკურ შეზღუდვას მოიაზრებდა, მოგვიანებით სამართალში “პირის სულიერი მხარის, მისი გრძნობებისა და ინტელექტის” შეზღუდვის ცნებები შემოვიდა და დღესდღეობით ის მარტო დარჩენის უფლებასაც გულისხმობს.

პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის გაშუქებისას ჟურნალისტებმა შემდეგი სტანდარტები უნდა გაითვალისწინონ:

• დაიცვან ბალანსი ინფორმაციის თავისუფლებასა და ადამიანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის ლეგიტიმურ მოლოდინს შორის;
• გამიჯნონ;
• გამიჯნონ საჯარო და კერძო სივრცე; 
• არ შეიჭრან სხვის მწუხარებასა და ტრაგედიაში; 
• დაიცვან არასრულწლოვანთა ინტერესები; 
• გამოიყენონ პროპორციული საშუალებები მასალის მოსაპოვებლად. 

ბალანსის დარღვევა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობასა და ინფორმაციის მოპოვების უფლებას შორის შეიძლება გამართლებული იყოს მხოლოდ:

• საჯარო ინტერესის შემთხვევაში, როდესაც საზოგადოების კანონიერი ინტერესების დაცვის სიკეთე აღემატება მიყენებულ ზიანს;
• საზოგადოების კანონიერი ინტერესების დაცვა არის ამ მიზნის მიღწევის პროპორციული საშუალება.

• საზოგადოებრივი ყურადღების ცენტრში ისინი საკუთარი ნებით ექცევიან, როცა თავადვე აცხადებენ თანხმობას, საჯარო განხილვის ობიექტებად იქცნენ, სულ მცირე იმ მოვლენებთან დაკავშირებით, რომელთაც მათ საჯარო ფუნქციაზე გავლენის მოხდენა შეუძლიათ;
• საჯარო პირების საქმიანობის გათვალისწინებით, მათ მიმართ საზოგადოების ინტერესი მაღალია. 

თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ საჯარო პირებს პირადი ცხოვრების უფლება არ გააჩნიათ. ჟურნალისტმა თავი უნდა შეიკავოს იმგვარი ინფორმაციის გამოქვეყნებისაგან, რომელიც პირის საჯარო ფუნქციის განხორციელებას არ უკავშირდება. გამონაკლისი მხოლოდ იმ შემთხვევაში დაიშვება, როცა სახეზეა საჯარო ინტერესი. მაგალითად, თუ საჯარო პირის პირადი ცხოვრება გავლენას ახდენს მისი საჯარო ფუნქციის განხორციელებაზე, ამ შემთხვევაში საჯარო ინტერესი გადასწონის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებას.

"დრონების", ანუ უპილოტო საფრენის აპარატების გამოყენების საკითხს ევროკავშირის სპეციალური რეგულაცია აწესრიგებს. რეგულაციის თანახმად, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის დარღვევის რისკის შესამცირებლად, "დრონს" უნდა ჰქონდეს ისეთი ფუნქციები, რომლებიც იმთავითვე პირადი ცხოვრების უფლების პრინციპების დაცვაზეა (privacy by design and by default) მორგებული.

ასევე, რეგულაცია რამდენიმე შემთხვევაში "დრონის" სავალდებულო რეგისტრაციას მოითხოვს, მათ შორის, თუ ის საფრთხეს უქმნის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებას.

ევროპის ავიაციის უსაფრთხოების სააგენტოს რეკომენდაციებით, გადაღების დროს დაშორება "დრონსა" და ადამიანებს შორის, საფრენი აპარატის წონის გათვალისწინებით, საშუალოდ 50 მეტრი უნდა იყოს. აღნიშნული სტანდარტი საქართველოში 2017 წელს მიღებული რეგულაციების საფუძველზე მოქმედებს, რომელთა თანახმად, "დრონით" გადაღება დასაშვებია:

• პირის ან პირთა ჯგუფის თავზე ან ნებისმიერი პირისაგან ჰორიზონტალურად არანაკლებ 50 მეტრის დაშორებით;
• შენობა-ნაგებობისაგან ჰორიზონტალურად არანაკლებ 50 მეტრის დაშორებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც "დრონის" პილოტი თავად არის სახლის მესაკუთრე ან არსებობს მესაკუთრის თანხმობა.

პროფესიული საქმიანობიდან გამომდინარე, გამონაკლისი მხოლოდ სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს თანხმობითაა შესაძლებელი.

ა) როდესაც მოვლენა საზოგადოებრივი ინტერესის საგანია, არსებობს საფუძვლიანი ვარაუდი, რომ ახალი მტკიცებულებები იქნება მოპოვებული და ეს აუცილებელია პროგრამის სიზუსტის უზრუნველსაყოფად;
ბ) საზოგადოებრივი ინტერესის შემცველ საკითხებზე სოციოლოგიური კვლევის ჩასატარებლად, როდესაც სხვა გზით შეუძლებელია იმ დამოკიდებულების თუ მოსაზრების გამოვლენა, რომელიც კვლევის საგანია; 
გ) კომედიური და გასართობი პროგრამების მოსამზადებლად, სადაც ფარული ჩაწერა ერთ-ერთი ჩვეული მეთოდია, არ წარმოადგენს პირის პირად ცხოვრებაში უხეშ ჩარევას და არ იწვევს მნიშვნელოვან გაღიზიანებას, სტრესს ან უხერხულობას.