Nifrət nitqi tənzimləmələri
Nifrət nitqinin tənzimlənməsi standartları ölkədən ölkəyə fərqlənir: Avropa Birliyi üzv ölkələrinin çoxunda nifrət nitqinə cinayət kimi baxılarkən, Birləşmiş Ştatlarda açıq, mövcud və qaçılmaz zorakılıq təhlükəsi hallarından savayı nifrət nitqi də daxil olmaqla istənilən rəy mütləq imtiyaz kimi qorunur. Açıq və mövcud təhlükə halında, ifadə azadlığının məhdudlaşdırılması ifadənin yarada biləcəyi ziyan və təhlükəsini nəzərə alaraq həyata keçirilir. Açıq və mövcud təhlükənin ən rezonanslı nümunəsi 800 min ölümlə nəticələnən 1994-cü ildə Tutsi etnik qrupunun soyqırımı üçün hazırlıq prosesləri və Tutsi xalqının məhvi üçün Ruanda radiostansiyasının (Thousand Hills Free Radio and Television (RTLMC) )) açıq çağırışları idi.
Açıq və mövcud təhlükə ilə üzləşmə hallarından savayı nifrtət dolu nitqə görə Gürcüstanda da cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmurlar. Nifrət çıxışında programlı məhdudiyyətlər yalnız yayımçılar üçün müəyyən edilir, onları proqramın məzmunu səbəbindən zəruri olduqda və bu nifrəti göstərməyi hədəfləyən hallar istisna olmaqla fiziki qabiliyyətləri, etnik mənşəyi, dini, dünyagörüşü, cinsi, cinsi oriyentasiya və ya digər xüsusiyyətləri, statusu yaxud belə xüsusiyyətlərə yaxud statusa xüsusi vurğu vurmaqla bir insana və ya bir qrupa qarşı təhqir və ayrı-seçkilik edən proqramları yayimlamağı qadağan edir.
Bütün ölkələrdə nifrət nitqinin tənzimləmələri etika və davranış nizamnamələrinin bir hisssəsidir və pozitiv və neqativ öhdəlikləri özündə əhatə edir.
Neqativ öhdəliklər
- Mətbuat, cəmiyyətin qalan hissəsindən fərqli olan insanlar, qruplar və ya qrupları qısnamamalı, təcrid etməməlidir;
- Media irqi, dil, cinsi, dini mənsubiyyəti, siyasi baxışları, etnik, coğrafi və ya sosial mənsubiyyətinə əsaslanan nifrət və ya dözümsüzlüklərə səbəb olan materialların yayımlanmasından çəkinməlidir;
- Üçüncü tərəfin nifrət dolu şərhini işıqlandarırkən media nəzərə almalıdır:
- Natiqin statusunu;
- ısmarıcın əhatə dairəsini;
- və konteksti.
Əgər natiq ictimai şəxsdirsə media şərhi işıqlandırarkən bu şəxsin nə dərəcədə qeyri tolerant olduğunu cəmiyyətə çatdırmalıdır. Eyni zamanda dərc edilmiş material başqa şəxslərin şərhləri ilə balanslaşdırmalı yaxud media bu bəyanatın necə bəyanat olması barədə şərh dərc edərək cəmiyyəti xəbərdar etməlidir. Cəmiyyət içində mövcud olan dözümsüzlük problemini nümayiş etdirməyi hədəfləyən hadisələrdən savayı ictimai olmayan şəxslərin şərhlərini dərc etmək əsassızdır.
- Əgər toxunulan mövzu ilə əlaqəsi yoxdursa şəxsin etnik mənşəyinə, dini, gender, sosial yaxud başqa kimliklərinə media işarə etməməlidir;
- Cinayətin milli mənşəyi olmadığından xüsusi cinayəti xüsusi qrupa əlaqələndirməkdən və stereotipləşdirməkdən vaz keçmək üçün cinayət, terror və ya başqa cinayət hadisələri şərh edərkən media şəxsin kimliliyinə işarə etməməlidir;
- Media spesifik bir faktı ümumiləşdirərək bütov bir qrupa aid edib mənfi təsirlərlə xüsusi qruplar arasında əsassız paralel çəkməkdən uzaq olmalıdır.
Pozitiv öhdəliklər
- Media azlıqlara aid mövzüları işıqlandırmasını asanlaşdırmalıdır. Müxtəlif etnik, dini, gender və sosial qrupların nümayəndələri jurnalist materialının obyekti kimi yox subyekt kimi qəbul edilməlidir, buna görə də belə məsələləri işıqlandıran zaman onların fikirlərini soruşmaq vacibdir;
- Münaqişə və ya mənfi hadisə müzakirə edilərkən media tez tez fərqli kimliklərə aid mövzulara maraq göstərir. Media həmçinin azlıqlara aid elə mövzuları işıqlandırmalıdır ki, belə mövzularda bu qrupların təcrid olunması və əhəmiyyətsizləşdirilməsini asanlaşdırmaq əvəzinə cəmiyyətə fərqli kimliliklərə baxmayaraq insanların bir çox ortaq xüsusiyyətlərə malik olmalarını göstərməlidir.